Circulariteit begint bij de bodem

In 2050 moet onze economie volledig circulair zijn, waarbij hoogwaardige grondstoffen zo lang mogelijk in de keten worden gehouden, terwijl afval en het gebruik van hulpbronnen tot een minimum worden beperkt. Ook binnen de landbouwsector wordt gestreefd naar het sluiten van de kringloop. Agricycling stelt boeren in staat waardevolle reststromen te recyclen en te benutten als bodemverbeteraar in de plaats van kunstmest.

‘Onze federatie zoekt via de bodem naar een systemische oplossing voor de maatschappelijke opgaven’, aldus Pieter van der Valk, melkveehouder in het Friese Ferwoude en initiator van Agricycling. De federatie ondersteunt daarbij Nederlandse boeren om zelf nieuwe coöperaties op te richten waarin zij gezamenlijk circulair kunnen ondernemen. ‘Een veelgemaakte fout in de landbouw is dat we anderen ons laten vertellen hoe we moeten veranderen. Maar eigenlijk is het belangrijker dat we van binnenuit veranderen. Dat is de enige manier om verandering echt te laten beklijven.’

Bodemleven

De Nederlandse landbouwsector bezit 60% van de beschikbare grond. Dat geeft landbouwers een unieke positie. Om de akkerbouw toekomstbestendig te maken is het essentieel om het bodemleven te verbeteren. ‘Bijna alle problemen waarmee we te maken hebben zijn gerelateerd aan de bodem en de ecosystemen. Daarom zouden we meer moeten kijken naar hoe we het ecosysteem kunnen laten bijdragen aan de economie. Daarom richten we ons vooral op de bodem. De bodem is eigenlijk de enige plek waar we echt kunnen recyclen, zonder dat daar externe energie voor nodig is. Het is een uniek aspect van ons ecosysteem dat we vaak als waardeloos beschouwen, terwijl het eigenlijk van onschatbare waarde is.’

‘Momenteel is de landbouwsector gericht op productiemaximalisatie’, vervolgt Van der Valk. ‘Dat is logisch omdat een boer alleen wordt betaald voor de output. Dit leidt tot een constante druk om meer te produceren, ongeacht de ecologische consequenties. We moeten stoppen met symptoombestrijding en de weeffouten in ons systeem aanpakken. Door groene en menselijke reststromen te recyclen op het land, voeden boeren de bodem, leggen ze koolstof vast en zorgen ze voor meer biodiversiteit, klimaatrobuustheid en schoner oppervlaktewater.

Collectieve aanpak

Leden van de coöperatie stellen hun grond beschikbaar om reststromen te verwerken, terwijl Agricycling het volledige proces van de verwerking van reststromen faciliteert. De collectieve aanpak vanuit de federatie verbetert de onderhandelingspositie van landbouwers in de keten en waarborgt de kwaliteit van het proces. Van der Valk: ‘Zo kunnen we met nieuwe verdienmodellen boeren belonen voor de toegevoegde waarde – de input – die ze leveren.’

Meer weten

Het gedachtegoed van Agricycling wordt ook omarmd in de Zuidwestelijke Delta. In het project ‘Circulariteit begint bij de bodem’ wordt onderzocht hoe we in de Hoeksche Waard collectief reststromen kunnen terugbrengen als nutriënten voor de bodem.

Klik hier voor de website van Agricycling.