14 juni 2024
Sensorisch landschap
Er is meer aandacht voor bodemleven en de ecosysteemdiensten die de bodem levert zoals ondergrondse en bovengrondse biodiversiteit, vruchtbaarheid en waterregulatie. Dit jaar sloot het onderzoeksproject Sensorisch Landschap aan bij het IBP. Doel is meer inzicht krijgen in hoe de bodem functioneert en bij welk beheer het bodemleven zo efficiënt mogelijk werkt om gewasopbrengst en andere ecosysteemdiensten te leveren.
‘Door deze samenwerking hopen we gezamenlijke inzichten te verkrijgen’, vertelt onderzoeker Paul Brouwer. ‘Het eerste project vond plaats in Gelderland, Overijssel en Brabant. Toen vanuit het IBP de vraag kwam of we wilden aanhaken, waren we meteen enthousiast. We hebben tot nu toe de bodemkwaliteit gemeten op zandgronden en rivierklei. Een uniek zeekleigebied zoals de Zuidwestelijke Delta geeft ons weer nieuwe inzichten over bodemleven en bodembeheer.’
Begin dit jaar hebben de onderzoekers van Sensorisch Landschap aansluiting gezocht bij de in het programma lopende projecten. Hierbij hebben verschillende deelnemers zich gemeld, van gangbare boeren tot regeneratieve boeren, die graag willen aantonen dat een andere vorm van beheer werkt.
Bodemleven
Op de deelnemende bedrijven worden bodem-samples verzameld waarmee het bodemleven middels omgevings-DNA in kaart wordt gebracht. ‘Het aanwezige bodemleven hangt mede af van de grondsoort’, licht Brouwer toe. ‘Met deze metingen willen wij graag inzicht krijgen in alle bodemsoorten en hun overeenkomsten en verschillen.’
Waterregulerend vermogen
Als water niet de bodem infiltreert, spoelt het weg, inclusief de nutriënten. Daarom wordt ook het waterregulerend vermogen gemeten. ‘Omdat het programma op zijn eind loopt, meten we nu niet met vaste sensoren zoals bij vorige projecten’, legt Brouwer uit. ‘In plaats worden er bodemkolommen gestoken die meegaan naar het lab. Daar worden de monsters kunstmatig beregend waarna gemeten wordt wat het infiltrerend en watervasthoudend vermogen is.’
‘Van zandgronden weten we dat de bodem water beter vasthoudt wanneer je organische stof toevoegt. Ook zien we dat het bodemleven in zowel zand als rivierklei een lager fosfaatgehalte prettiger vindt. Je krijgt dan meer en diverser bodemleven wat zorgt voor een bodem die beter functioneert. Daarnaast functioneren alle types bodem beter wanneer ze zo min mogelijk verdicht zijn door zware machines.Ik verwacht dat we dit ook duidelijk in zeeklei terug zullen zien. Toch kunnen er op zeeklei ook specifieke relaties naar voren komen die we niet verwachten. Dat maakt dit onderzoek interessant.’
Data-analyse
‘In het najaar doen we de data-analyse van de monsters die gestoken zijn en ontvangen alle deelnemers een rapportage. Daarna bespreken we de projectbrede resultaten. Op basis van onze bevindingen op de verschillende percelen gaan we in discussie met de deelnemende ondernemers en bestuurders: wat zien we en wat kunnen we hiervan leren voor de toekomst?’
Meer weten
Het project is Open Source: de metingen, analyses en inzichten zijn na afloop van het project terug te vinden op de website. De rekenmethodes worden op termijn toegevoegd aan de Open Bodem Index (OBI).
Klik hier voor meer achtergrondinformatie over Sensorisch landschap.